یادگیری کودک از لحاظ روانشناختی

در سه سال اول زندگی کودک مسئله یادگیری بر مبنای یکی از موارد زیر است:

1- شرطی شدن: مثلا سرفه بلند کسی کودک را می ترساند، از این پس او ممکن است از آن شخص بترسد و وقتی او را می بیند گریه کند. یا مثلا بوق بلند ماشین او را می ترساند، از آن پس او در حین سوار شدن ماشین گریه می کند.

2- همانندسازی کردن: در مورد مسائل سخت، کودک همانندسازی می کند و از این پس در موارد مشابه به جای مراجعه به خودش به آن خاطره رجوع می کند. مثلا کودک در خانه می بیند که پدر از سرکار می آید و خسته است و درخواست خوردن چای می کند تا خستگی اش در برود. کودک در حال حاضر معنای خستگی را نمی داند اما در ذهنش همانند سازی می کند که از این پس اولین کاری که پس از آمدن به خانه باید انجام داد خوردن چای است.

3- نتیجه گیری کردن: کودک در سال های اولیه زندگیش نمی تواند همانند بزرگسالان فکر کند اما از تجربیانتی که از محیطش دریافت می کند، به نتیجه می رسد و آن را برای مدت ها و شاید برایش همیشه در ذهنش حفظ می کند. مثلا مادر از سوسک می ترسد، کودک هم نتیجه می گیرد که آن موجود موجودی بد است و همان عکس العمل مادر را در مقابل آن انجام می دهد و آن را برای تمام عمرش نگه می دارد.

4- واکنش نشان دادن: کودک به شرایط اوضاع پاسخ نمی دهد بلکه آن چه را که از قبل در ذهنش آماده شده است به صورت واکنش نشان می دهد. یعنی اوضاع را نمی تواند تجزیه تحلیل کند که در هر جا، یک پاسخ خاص بدهد. مثلا یکی از افراد کودک نتوانسته با او رابطه خوبی برقرا کند و کودک در ذهنش مانده است که این شخص با او خیلی مهربان رفتار نکرده است، اگر روزی آن شخص برایش هدیه ای بخرد، کودک نمی تواند تجزیه و تحلیل کند که اکنون آن شخص می خواهد رابطه اش را با کودک بهتر کند، و تنها همان واکنش قبلی که از دیدن او نشان می داد را دوباره نشان خواهد داد.

پس مراقب رفتارهایمان باشیم. چرا که ضمیر ناخودآگاه که مهمترین عامل و سنگ بنای زندگی انسان است بر اساس واکنش ها و رفتارهای ما و اطرافیان در کودک شکل می گیرد و برای همیشه زندگی و شخصیت او را می سازد.

مونا منتها
مربی کودک
30 مهر 1392